म एउटा प्रयोगशालाको खोजीमा हिँडेको छु

युद्धको शिविरमा
घाइते भएका मनहरुले
विवशतामा सम्झौता भएको
इतिहास पढेर
छातीमा कठोर भएर
थिचिरहेको त्यो इतिहासको अनुभूति पालेर
फेरी हाम्रो अस्मितामा बलात्कार भएको
हामी चुपचाप हेरिरहेका छौं ।

मातृभूमिको स्वाभिमानलाई
हाम्रो संवेदनशीलताको कमजोरी ठानेर
कसैको प्रतिष्ठाको खातिर
फेरि लिलाम भइसकेको व्यहोरा पढेर
हामी चुपचाप बसिरहेका छौं ।

आयतित संस्कृतिमा रुपान्तरित भएर
घात प्रतिघातको राजनीति र कुटनीतिका
फोहोरी परिवेशभित्र
मूल्य र मान्यताको
उपहासपूर्ण लिलाम बढाबढको सूचना पढेर
फेरी हामी चुपचाप बसिरहेका छौं ।

पहिचानहीन चुपचापको संस्कृतिमा
हाम्रो अस्तित्वको खोजी गर्न
बाटो बिराएको यात्री जस्तै
फेरि हामी अलमलमा भौंतारिरहेका छौं ।

निमुखा, पीढित मान्छेहरुको
सामाजिक मुक्तिका कुरा
कुन किनारामा विश्राम लिइरहेको छ ?
आन्दोलन विद्रोह र क्रान्तिका कुराहरु
किन निरस शब्दावलीमा मात्र रुपान्तर भइरहेको छ ?

त्यसैले यतिबेला
म एउटा प्रयोगशालाको खोजीमा हिडेको छु
जहाँ हाम्रो रगतको सामाजिक
परिक्षण गर्न सकौं ।
हामीमा अवसरवादको मात्रा कति छ ?
नैतिकताको अवशेष कति छ ?
करोडौं निमुखा पीढितहरुको
मुक्तिको खातिर
बलिदान दिने ताकत कति छ ?
यति बेला म एउटा प्रयोगशालाको खोजीमा हिँडेको छु ।

(यो कविता आज भन्दा २५ वर्ष अगाडि काठमाडौंबाट प्रकाशित ‘उत्साह’ साहित्यिक त्रैमासिकको वर्ष २०, पूर्णाङ्क ५३, २०५४ असोज अङ्कमा ‘यति बेला म एउटा प्रयोगशालाको खोजीमा हिँडेको छु’ शिर्षकमा छापिएको थियो । समसामयीक राजनीतिक विषयलाई लिएर रचना गरिएको योन्जनको यो कविता अहिले पनि उत्तिकै सान्दर्भिक रहेको छ ।)