दैवी प्रकोपले पुनः सिकाएको पाठ र आगामी बाटो

केही वर्षदेखि नेपालमा बाढीको प्रकोपले बहुक्षेत्रीय अकल्पनीय क्षति पुर्‍याउन थालेको छ । धेरै जिल्लाका सयौँ गाउँ बाढीमा पुरिएका छन् । पानीको आपूर्तिमा व्यवधान आएको छ र जति आपूर्ति भएका छन् ती प्रदूषित छन् । अब विशेष गरेर ड...

तामाङ समुदायमा किन स्वीकारिन्छ मामा-फुपूका छोराछोरीसँग बिहे ?

प्राचीनकालदेखि तामाङ समाजले आफ्नो सामाजिक सम्बन्ध र राजनीतिक सङ्गठन व्यवस्थित गर्न सामूहिक विधि र नियम निर्माण गरेका थिए। यी विधि, नियम र कानुनका आफ्नै मौलिक विशेषता छन्। यिनै विधि र कानुनले तामाङ जस्तो ठूलो जनसङ्ख्या भए...

नेपालमा प्रचलित लिपिहरू

मानिसले आफ्नो मनको भाव, विचार वा अनुभूति (क) बोलेर (ख) लेखेर र (ग) सङ्केतद्वारा व्यक्त गर्दछ। अनि, भाषालाई लेखेर व्यक्त गर्ने माध्यम हो- लेख्य चिन्ह। लेख्य चिन्हलाई ‘लेखिम’, ‘लेखन प्रणाली’ र ‘लिपि’ पनि भनिन्छ। आजभन्दा...

विचारः लोकसंस्कृतिको अभिन्न अङ्ग इन्द्रजात्रा

संसारका मोहनजोदाडो, हरप्पा, सिन्धु, गङ्गा, रोम आदि सभ्यता नदीकै किनारामा विकास भएका छन् । हाम्रो देशमा पनि गण्डकी, कोसी, कर्णालीलगायत कैयौँ सभ्यता नदीका किनारमा भएका छन् । बागमती सभ्यता नदीका किनारमा विकास भएको हाम्रो प्...

तामाङ समुदायमा लैङ्गिकता

१. विषयप्रवेश तामाङ जातिबोधक शब्द हो । जुन शब्दले नेपाली भूमिमा खासगरी काठमाडौं उपत्यकाको आसपासका जिल्ला र पूर्वी नेपालको पहाडी जिल्लाहरूमा प्राचीन कालदेखि बसोबास  गर्दै आइरहेको एक जाति विशेषलाई बुझाउँछ (प्रयोगात्मक न...

विष्णु माझी र तीजका तरङ्गहरू

नेपाली महिलाको विशेष पर्व तीज माइतीघरको नियास्रो तुष्टि, व्रत साधना, स्वादिलो खानपान, नाचगान, पञ्चमी स्नान र परिशुद्धताको समष्टिगत उत्सव हो । महिलाले आफ्ना खुसी र बेदना गीतमार्फत अभिव्यक्त गर्न किञ्चित नहिचकिचाउने अवसर भ...

महिलाप्रधान पर्व तीज किन मनाउने ?

हरितालिका तीज ढोकैमा आएको छ । तीजको रौनकले गाउँदेखि बजारसम्म एक तमासको बनेको छ । घरघरमा तीजका भाका घन्किएका छन् । रेडियो, टिभीमा अरु गीतको स्थान तीज गीतले लिएका छन् । सामाजिक सञ्जाल फेसबुक, ट्वीटर र टिकटकहरू तीजमय भएका छ...

संसदप्रतिको आस्था र नागरिक समाजको खबरदारी

प्रजातन्त्र या लोकतन्त्रलाई आफ्नै तरिकाले परिभाषित गर्ने र व्याख्या गर्ने परम्परा विकास भएको छ । परिभाषा या व्याख्या जसरी जसले तयार गरे पनि प्रजातन्त्रका हुनै पर्ने तत्वहरु हुन्–व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको संवैधानिक रुपमा नै...

विकास कुनै शासकको चाहनाले होइन, जनताको आवश्यकताले हुनुपर्छ

समाजको भौतिक विकास बिना समाजवाद प्रवेश असम्भव भन्ने नाराकासाथ जनताको बहुदलीय जनवादलाई मार्ग निर्देशक सिद्धान्त मान्ने नेकपा एमाले नेतृत्वको सरकारले पहिलो पटकको सरकार प्रवेश बाहेक विगतदेखि अहिलेसम्म जनपक्षीय विकास निर्माण...

लुतो फ्याक्ने पर्वः हराउँदै गएको चलन

बाह्रै महिनामा विविध पर्व तथा उत्सव मनाई रमाउने नेपाली समाजको विशेषता नै हो । यस्ता रीतिरिवाजले नेपालको आफ्नै संस्कृतिको पहिचान र गरिमा बढाएका छन् । नेपालीहरूले श्रावण महिनालाई अत्यन्तै पवित्र महिनाका रूपमा लिने गरेका छन...