यसरी सुरु गरौँ । तामाङ, एक जाती मात्रै होइन; आफैँमा एक पूर्ण सभ्यता हो । उसको आफ्नै भाषा छ । आफ्नो मौलिक संस्कृति, परम्परा, लवाईखवाई, जीवन पद्धति र आफ्नै विश्वदृष्टिकोण छ । जीव, जीवन र जगतको उत्पत्ति र सृष्टि सम्बन्धी उ...
समीक्षा/समालोचना
रजस्वालाबारे डा. मतिप्रसाद ढकालज्यूको लेख पढिसकेपछि उब्जेका विचार
डा. मतिप्रसाद ढकालज्यूद्वारा लेखिएको "रजस्वला किन बार्ने ?"(संस्कार चिन्तन–९) शीर्षकको लेख फेसबुकमा उहाँकै पोस्टमा पढिसकेपछि यसबारे केही विमर्श गर्ने इच्छा भयो । अतः रजस्वाला सम्बन्धी केही कुराप्रति ध्यान जान आवश्यक ठाने...
बदलिएको म्यानमार र नेपाली मुटु
यायावर मान्छेको प्रवृत्ति हो । मनिसले ज्ञान हासिल गर्ने विभिन्न माध्यम मध्ये यात्रा पनि यौटा महत्वपूर्ण माध्यम हो । साक्षातीकरण भएको ठाउँ, भाषा, स्थिति, भेषभुषा, प्रचलन, इतिहासको अध्ययन आदि, लेखकका निजात्मकताले निकालेको ...
समाज अध्ययन अंक १३ र ‘किरात राई जातिमा मृत्य संस्कार र चिन्तन’ बारे टिप्पणी
नेपालको समाज अध्ययन–अनुसन्धानबारे ‘मार्टिन चौतारी’ नामक गैर सरकारी संस्थाले केही न केही योगदान गरेको छ । हुन पनि सो संस्थाले विगत १३/१४ वर्षदेखि नियमित रुपमा ‘समाज अध्ययन’ नामक जर्नल (वार्षिक !) प्रकाशित गर्दै आएको छ । व...
यात्राको पाइलाः एक दृष्टि
विषय प्रवेश शब्दहरुको संयोजनबाट सुन्दर तस्विर निर्माण गर्ने साहित्यकार बहुआयामिक चित्रकार हो । प्रकृति र प्राणी जगतको सहकार्य र अन्तरक्रियाबाट आर्जित अनुभूतिहरुलाई साहित्यकारले अक्षर र शब्दहरुको संयोजनबाट विशिष्ठ कलात...
तीन कृति चर्चा
लोकेन्द्र पौडेल ‘डहरे’ ! लोकेन्द्र पौडेल (२०४२, सिन्धुली जिनाखु-६) नवोदित तर उत्कृष्ट मुक्तककार हुन् । सेनाको जागिर छाडेर काब्यको सिपाही बनेका डहरेका बन्दुकका गोलीभन्दा अक्षरका बोलीले मानसिक पथ्य उद्घाटन गरेका छन् । स...
तामाङ भाषा र लिपि : अुछेन सम्भोटा वैकल्पिक तामाङ लिपिको अवधारणागत प्रस्तुति
भाषा कुनै पनि समुदायलाई चिनाउने र बुझाउने महत्वपूर्ण माध्यम हो । भाषासँग सभ्यता, इतिहास, पहिचान, वर्तमान र भविष्य समेत गाँसिएको हुन्छ । यस अर्थमा भाषा मानव जीवनको अमुल्य वरदान पनि हो । आज हामीले बोलिरहेको भाषा हाम्रो ...
‘यात्राका पाइला’ मा यात्रिदा…
यात्रा खोज हो । उत्सुकता हो । र हो, फ्ल्युडिटी वा वाचालपन पनि । यात्राकै दौरान संसारका नयाँ नयाँ भूभाग भेटेथे, औपनिवेशिक समयमा युरोपियनहरुले । संसार निकै अघि बढिसकेको छ, त्यस सुदुर समयभन्दा । तर यात्रिने क्रम जारी छ, वाच...
असल मान्छेको ‘फाटेको मन’
मान्छेको मन त्यति बलियो कहाँ हुन्छ र ? सानै हुरीमा पनि बत्तिन सक्छ । सानै प्रहरमा पनि भत्किन सक्छ । फेरि जोडिन सक्छ । मोडिन सक्छ अनि तोडिन सक्छ । तर समयलाई साक्षी राखी बाटेका मनका डोराहरु त्यति सजिलै कहाँ टुटन सक्छ ? टुट...
सहअस्तीत्वको खोजमा ग्याबा वंशावली
एक समय यस्तो पनि थियो जति बेला जातीय पहिचानको मुद्दाको विषय निकै कसिलो रुपमा सडक देखि सदन सम्म उठेकोे थियो । समय त्यति घर्की सकेको पनि छैन । हिजो जस्तै लाग्छ । तर राजनीतिक धरातलमा उठेका जातिय मुद्दाहरुले सोचे जसरी अवतरण ...